Recykling „od środka”, czyli co skrywa butelkomatów  TOMRA

Recyklomat to urządzenie, do którego można oddać puste opakowania takie jak butelki lub puszki w celu ich recyklingu. Wszystko, co musi zrobić konsument, to włożyć opróżnione pojemniki do recyklomatu, nacisnąć przycisk potwierdzający, że włożył już wszystkie pojemniki, a następnie recyklomat wydrukuje paragon z obliczoną wartością zwrotu. Jego sumę można zazwyczaj zrealizować w kasie sklepu. W niektórych krajach, w których funkcjonuje system kaucyjny, wartość zwrotu można również przekazać na cele charytatywne lub otrzymać jako płatność elektroniczną.

ButelkomatyTOMRA są dostępne w różnych wielkościach. Wszystko po to, by wyjść naprzeciw klientom i ich potrzebom. W swojej ofercie TOMRA posiada rozwiązania dla małych, średnich i dużych sklepów. Oferowane rozwiązania obejmują kompaktowe recyklomaty o powierzchni mniejszej niż 1m2, aż po wysokowydajne systemy modułowe które mogą przyjmować jednocześnie ponad 100 opakowań i przetwarzać miliony opakowań rocznie. W swojej ofercie TOMRA posiada również rozwiązania przemysłowe dla sortowni odpadów, umożliwiające działania na masową skalę. 

Konsumenci widzą tylko przednią część recyklomatu, jednak to dopiero początek. „To, co dzieje się za kulisami, jest naprawdę imponującym procesem” – mówi Mickaël Fontaine, Head of Technology w TOMRA Collection. „Część recyklomatu skierowana do konsumenta ma dość prostą, łatwą w nawigacji konstrukcję, ułatwiającą proces i zapewniającą użytkownikowi doskonałe doświadczenia związane z recyklingiem”.

Butelkomaty muszą szybko i dokładnie identyfikować opakowania poddawane recyklingowi. W praktyce oznacza to, że w trakcie całego procesu, mamy możliwość śledzenia liczby oraz rodzaju pojemników. Dzięki temu możliwe jest m.in. wypłacanie konsumentowi kaucji. Ten system zapewnia również przyjmowanie do recyklingu tylko pojemników kwalifikujących się do zbiórki na zasadach lokalnego systemu kaucyjnego.

Proces rozpoznawania wewnątrz recyklomatu rozpoczyna się, zanim butelka lub puszka opuści dłonie konsumenta. Dzieje się to w ścisłej współpracy między oprogramowaniem a sprzętem. Gdy przedmiot jest jeszcze w ręku klienta sklepu, recyklomat wykrywa kod kreskowy pojemnika i jego znak bezpieczeństwa. Kiedy natomiast konsument wrzuci pojemnik, maszyna wykryje jego wielkość, wagę, kształt i materiał, z którego jest wykonany. To natychmiastowe rozpoznanie jest możliwe dzięki technologii TOMRA Flow Technology™ i opcji „OneRing”, którego działanie opiera się na pracy sześciu kamer umieszczonych ze wszystkich stron (w układzie pierścieniowym). Wykonują one do 1500 zdjęć na sekundę. Dodatkowa, siódma kamera, wykrywa parametry kształtu pojemnika i jest odpowiedzialna za śledzenie obiektu, gdy opakowanie znajduje się w obszarze „OneRing”. 

Kolejny kluczowy etap w procesie recyklingu, który realizowany jest za pośrednictwem butelkomatów, to sortowanie zebranych materiałów. Gdy recyklomat zidentyfikuje typ materiału, precyzyjne sortowanie kieruje pojemnik po napojach do strefy magazynowej, gdzie znajdują się wyznaczone pojemniki na różne rodzaje materiałów. Ta strefa magazynowa lub inaczej strefa przechowywania może znajdować się na „zapleczu” (np. za ścianą w sklepie) lub w przypadku wolnostojących recyklomatów może znajdować się tuż pod podajnikiem. 

Trzecią kluczową funkcjonalnością butelkomatów jest prasowanie lub zgniatanie pojemników  po napojach. Służy to dwóm ważnym celom.

Po pierwsze, prasowanie „dewaluuje” przyjęte pojemniki i zapobiega ich ponownemu przyjęciu, ponieważ nie mają one już odpowiedniego kształtu i rozmiaru. W wysokowydajnych systemach kaucyjnych, pojemniki są liczone elektronicznie, transakcja jest rejestrowana, a informacje dotyczące zwrotu są potwierdzane z danymi dotyczącymi sprzedaży otrzymanymi od producentów napojów.

Po drugie, prasowanie pojemników znacznie zmniejsza ich rozmiar. Na przykład butelki PET będą dwa i pół razy mniejsze, a puszki aluminiowe sześć razy mniejsze po ich sprasowaniu. Oznacza to, że więcej pojemników można przechowywać w modułach recyklomatów dedykowanym przechowywaniu, jak również więcej pojemników można transportować za każdym razem, kiedy są one odbierane ze sklepu. Pozwala to nie tylko zaoszczędzić cenną przestrzeń, ale także obniżyć koszty transportu i emisję gazów cieplarnianych.

Pierwszy recyklomat zwrotny TOMRA został zamontowany już w 1972 roku i od tego czasu firma dąży do wprowadzania innowacji i przyszłościowych rozwiązań poprzez ciągłe monitorowanie trendów rynkowych oraz ocenę potrzeb sprzedawców detalicznych i klientów.

„TOMRA inwestuje 8% swoich rocznych przychodów w badania i rozwój, wspierana przez zespół utalentowanych inżynierów, którzy kierują się prawdziwą pasją do technologii i recyklingu. To właśnie dlatego jesteśmy preferowanym partnerem dla sprzedawców detalicznych i dlatego mamy obecnie około 82 000 zainstalowanych maszyn na całym świecie” – podsumowuje Mickaël Fontaine.

„Ilość danych gromadzonych przez IoT jest ogromna. Dużo mówimy o tym, jak wykorzystujemy je do poprawy doświadczeń klientów i użytkowników końcowych, ale ważne jest również to, aby przyjrzeć się sposobom, w jakie możemy wykorzystać te dane w naszych badaniach i rozwoju w celu opracowania recyklomatów nowej generacji”.

Sensory i kamery wewnątrz recyklomatów generują dużo danych. Kamery zapewniają widok 360 stopni, wykonują około 1500 zdjęć na sekundę, przetwarzają około 1 GB danych na sekundę, skanują obiekty oraz odczytują kody kreskowe, kody QR i znaki bezpieczeństwa. System optyczny analizuje wagę, materiał i kształt pojemnika.

"Przetwarzanie tych danych może pomóc nam spojrzeć na przewidywany okres eksploatacji komponentów maszyny. Możemy porównać wpływ różnych opakowań na pracę maszyny. Dane płynące z IoT otwierają przed nami świat pełen możliwości. Kolejnym naturalnym krokiem jest wykorzystanie sztucznej inteligencji i uczenia się poprzez dane zbierane przez maszyny , aby pomóc w przetwarzaniu i interpretowaniu tych danych. W TOMRA poczyniliśmy już duże kroki naprzód w tej dziedzinie."

TOMRA zaprezentowała przegląd tego, co czeka nas w przyszłości recyklingu, ujawniając kilka koncepcji sprzętowych, usługowych i cyfrowych na targach EuroShop w lutym 2023 roku.

Obejmowały one nową koncepcję cyfrową "over-the-air", czyli kompleksowy model obsługi sieci recyklomatów. Prototypowa aplikacja oparta na sztucznej inteligencji zapewnia proaktywne powiadomienia, informacje o czyszczeniu i wydajności oraz funkcje samodzielnej konfiguracji, w tym oszczędzanie energii. Ten "cyfrowy współpracownik" ma na celu wyeliminowanie nieplanowanych przestojów.

Zaprezentowano również inną koncepcję z wykorzystaniem AI, zwaną „inteligentną usługą", koncentrującą się na konserwacji. Dostarczane dane serwisowe, mają na celu poprawę wydajności i wydłużenie żywotności komponentów wykorzystanych w recyklomatach.

"Nieustannie analizujemy i modyfikujemy nasze procesy i nigdy nie boimy się próbować nowych rzeczy, starając się wykorzystywać nasze dane w bardziej inteligentny sposób". – wyjaśnia Marius Sommerseth.

"W tej chwili łączymy nasze dane i tworzymy algorytmy na podstawie danych przesyłanych z maszyn , aby przewidzieć, co się wydarzy. Pozwala to na bardziej efektywne planowanie konserwacji. Naszym celem jest, aby nasze maszyny były zawsze dostępne, bez potrzeby reaktywnego serwisu".

Postęp IoT w TOMRA Collection stał się możliwy dzięki zdolnemu, wielodyscyplinarnemu zespołowi inżynierów, naukowców, programistów oraz ekspertów od elektroniki i mechaniki.